Nguyễn Thanh Kim là kỹ sư thiết kế hệ thống điện năng lượng mặt trời và cũng là người bạn của Gigawatt Solar. Anh học tập, sinh sống tại Cộng Hòa Liên Bang Đức và đang công tác tại một nhà thầu nhà máy điện mặt trời tầm cỡ thế giới. Bài viết là lời tâm sự của tác giả trên blog cá nhân và cấp quyền xuất bản cho Gigawatt Solar ngày 26/04/2020.
Dự án đầu tiên Kim thiết kế ở Việt Nam đã đi vào hoạt động được gần 1 tháng.
Vậy là đã được lưu lại chút dấu ấn của mình trên quê hương Việt Nam.
Nhân đây Kim xin tóm tắt hiệu quả kinh tế đầu tư điện mặt trời tại Việt Nam cho những ai quan tâm đồng thời lý giải nhanh phong trào làm Điện năng lượng mặt trời tại Viêt Nam trong hơn 2 năm trở lại đây.

Bối cảnh hiện tại:
Tiềm năng thủy điện ở Việt Nam đã được khai thác gần hết. Các nguồn năng lượng hóa thạch đang dần cạn kiệt. Điện hạt nhân không được ủng hộ. Việt Nam đang cần phát triển nhanh nguồn cung cấp điện để phục vụ phát triển kinh tế. Do vậy sản xuất điện từ các nguồn như ánh sáng mặt trời, gió, sinh khối…đang là những giải pháp tốt.
Giá mua điện theo quyết định 13/2020 (FIT)
Điện mặt trời sản xuất ra được EVN mua lại trong 20 năm theo giá tính bằng đồng USD quy đổi ra VND theo tỉ giá USD-VND từng năm. Giá mua điện áp dụng cho các kiểu hệ thống ĐMT tại thời điệm hiện tại theo quyết định 13/2020 của Thủ tướng chính phủ như sau ( trừ tỉnh Ninh Thuận):
– Lắp trên mái nhà (áp mái): 8,38 US Cent / số điện (kWh)
– Nổi ( trên mặt nước): 7,69 US Cent / kWh
– Xây trên mặt đất: 7,09 US Cent / kWh
thông tin chi tiết về chính sách giá điện:
- Quyết định 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam 06.04.2020
- Giá điện mặt trời mái nhà sau thời điểm 30/6/2019 là 1.943 đồng/kWh
- Thông tin về Tấm pin năng lượng mặt trời: https://gwsolar.vn/pin-mat-troi/ và thông tin về Inverter hòa lưới: https://gwsolar.vn/inverter-hoa-luoi-transformerless/
Thời gian hoàn vốn của một công trình:
Điện năng lượng mặt trời “ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG” tại Việt Nam với giá mua điện hiện tại rơi vào khoảng từ từ 6-8 năm tùy thuộc vào lượng bức xạ mặt trời của từng vùng ( tăng dần từ Bắc vào Nam) và tùy thuộc vào lượng điện mà chủ đầu tư tiêu thụ trực tiếp từ hệ thống Điện năng lượng mặt trời sản xuất ra ( tránh mua điện giá cao từ EVN).
Đầu tư điện mặt trời có lãi ra sao.
Vậy là lợi điểm về mặt kinh tế khi đầu tư Điện năng lượng mặt trời vào thời điểm hiện tại theo tính toán của tôi: lãi suất trên dưới 10% / năm trong 20 năm và tính theo đồng USD. Càng làm công trình áp mái lớn, lãi suất càng cao. Giá mua điện mặt trời hấp dẫn chính là đòn bẩy khuyến khích đầu tư điện mặt trời để giải quyết vấn đề thiếu điện. Đó là nguyên nhân dẫn đến làn sóng đầu tư điện mặt trời tại Việt Nam. Hiện tượng tương tự cũng đã xảy ra tại nhiều nước trên thế giới tại các thời điểm khác nhau.
Vấn đề thực tế:
Vậy vấn đề ở đây là gì? liệu Điện năng lượng mặt trời có “ngon ăn” như bề ngoài – chỉ những người trong cuộc mới hiểu được. Những người đi tiên phong có thể thắng lớn nhưng cũng có thể trở thành vật lót đường. Cơ hội lớn cũng đi kèm rủi ro cao. Hiện trạng hiện nay tại thị trường Việt Nam là nhiều chủ đầu tư đầu tư theo phong trào, và nhiều nhà thầu cũng mọc ra theo phong trào. Chủ đầu tư thiếu kiến thức, kinh nghiệm về lĩnh vực đầu tư Điện năng lượng mặt trời. Nhà thầu thiếu năng lực chuyên môn và kinh nghiệm thực tế. Chất lượng thiết bị nhập ồ ạt từ “nước lạ” cũng là một chủ đề mênh mông. Việc đánh giá, nghiệm thu công trình cần người có chuyên môn vì các vấn đề trong công trình khó phát hiện hoặc chỉ xuất hiện rõ rang sau vài năm hoạt động. Hệ thống truyền tải và phân phối điện ở Việt Nam cũng chưa đáp ứng được đặc thù của Điện năng lượng mặt trời dẫn đến các công trình Điện năng lượng mặt trời lớn không thể hoạt động tối đa công suất cũng là một vấn đề báo chí đã nói nhiều. Nhiều quy định pháp luật cũng chưa hoàn chỉnh và rõ ràng, v.v… các vấn đề khác nữa.
Nhà mình ai định đầu tư lớn điện mặt trời thì hãy chú ý các rủi ro trên nhé. Nếu điều kiện cho phép, Kim sẵn sàng hợp tác trong các dự án tiếp theo tại Việt Nam với hy vọng dùng năng lực và kinh nghiệm làm Điện năng lượng mặt trời của mình tại Đức để đóng góp một phần nhỏ bé vào sự phát triển bền vững của năng lượng Việt Nam.
Tác giả Nguyễn Thanh Kim.
Đọc thêm: